Artan güç maliyetlerinin yanı sıra cadde ile alışveriş merkezleri ortasında oluşan yüzde 70’lik elektrik faturası farkı, perakendeciler ile AVM’leri karşı karşıya getirdi. Cadde mağazası ile tıpkı fiyattan elektrik alınabilmesi için AVM’lerde ferdi aboneliğe geçiş için trafo değişimi yapılması gerektiğini lisana getiren markalar alışveriş merkezlerine ‘süreci siz yürütün, yatırımı siz yapın’ talebinde bulunurken; AVM’ler ise ‘elektriği siz daha ucuza alacaksınız diye ben neden bu yatırımı üstleniyorum’ diyerek kelam konusu talebe itiraz ediyor.
Elektrikte artırım oranı yüzde 266
Ulusal tarifeye nazaran aylık tüketimi 900 kilowatt saatin altında olan cadde mağazaları elektriği KDV dahil 3,33 TL’den alırken, söz konusu rakam ortak sayaç kullanılan AVM’lerde 5,50 TL ile 6 TL ortasında değişiyor. Bu da rastgele bir markanın tıpkı ölçüde güç kullanmasına karşın AVM’de yüzde 70 daha fazla elektrik faturası ödemesine yol açıyor. Öte yandan elektrik fiyatlarında artış oranı da en son yapılan eylül ayı artırımları ile birlikte 3 kata yaklaştı. 1 Eylül 2022 tarihinde yapılan artırımlarla birlikte 2022 yılında elektriğe yapılan toplam artırım oranı işyeri düşük kademe için yüzde 174, işyeri yüksek kademe için de yüzde 266’ya ulaştı.
Perakendeye artırım olarak yansıyor
Bu kapsamda 474 üye markaya ilişkin 59 bin yurtiçi mağazayı temsil eden Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanlığı’na mektup yazarken, (Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) Lideri Mustafa Yılmaz ile de geçen hafta bir ortaya gelerek dayanak taleplerini iletti. BMD Lideri Sinan Öncel, “Enerji çok önemli gider kalemi haline dönüştü. Bu gider kalemi ister istemez ürün fiyatlarına yansıdı. Ekim ayında giyim en fazla ücret artışı yapılan ürünler sıralamasında en üst sıraya yerleşti” dedi. Açıklanan tüketici enflasyonu da bunu doğruluyor. TÜİK datalarına nazaran aylık bazda ana harcama kümelerinde giysi enflasyonu yüzde 8,34’lük oran ile birinci sırada yer aldı. Öte yandan markaların cirosu içinde yüzde 2-3 hisse alan güç masrafı, artırım ve kelam konusu uygulamanın tesiri ile yüzde 8’lere çıktı. Bu oran AVM’lerde ise yüzde 10-15 düzeylerinden yüzde 20-30’lara yükseldi.
Sorun bakanlık ve EPDK’ya iletildi
Konu ile ilgili görüşlerini ve bölümün mağduriyetini EPDK Lideri Mustafa Yılmaz’a da ilettiklerini belirten Öncel, şöyle konuştu: “İkinci durak olarak da bakanlığa yazı yazdık. Artık haber bekliyoruz. Biliyoruz güç piyasaları pek çok tarife ile pek çok alanı sübvanse ediyor. Lakin bizim perakendecilerin en büyük mağduriyeti birebir cadde üzerinde tıpkı metrekarede tıpkı kWh harcanmasına karşın AVM’lerde oluşan 2 kata yakın fiyat farkı. Aslında kıymetli olan güç, bu halde daha da kıymetli hale geliyor. Bu da enflasyona artıran en kıymetli etkenlerden biri. Bizim teklifimiz ya enflasyona direk tesir eden bu durumun düzeltilmesi. Yani caddedeki tarifeye ne ödüyorsak AVM’de de aynısının ödenmesi ya da ferdî sayacın AVM’lerde mecbur tutulması. Kişisel abonelik için yasal prosedürle ilgili ıstırap yok yalnızca proje değişecek. Bu süreci AVM’ler yürütmeli, maliyeti de onlar karşılamalı. Lakin biz takip etmek zorunda kalıyoruz” diye konuştu.
Elektrik dağıtım şirketleri kolaylık sağlamalı
Konuyla ilgili görüştüğümüz birçok AVM, kiracılarından bu üslup talepler aldıklarını lakin proje değişimi ve yeni trafo üzere maliyetlerin yüksek olması münasebeti ile kimsenin yanaşmadığını anlattı. Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Lideri Hüseyin Altaş, artan güç faturası ile ilgili olarak AVM’lerin rastgele bir sorumluluğu olmadığını belirterek kelamlarına başladı. Devletin belirlediği fiyatlar üzerinden oluşan faturanın markalara ortak sarfiyat olarak yansıtıldığına dikkat çeken Altaş, güç maliyetinin yalnızca markalar için değil AVM’ler için de epey büyük bir maliyet kalemi haline geldiğini belirtti. Bu noktada tek tahlilin ferdî abonelik olduğunu ve bunun da değerli bir maliyete yol açacağını söyleyen Altaş, şöyle devam etti: “Bu durumun bizim için hiçbir sakıncası yok. Hoş olur. Biz de markalardan elektik parası toplamaktan kurtulmuş olacağız. Fakat trafo yatırımları açısından baktığımızda önemli bir yatırım maliyeti var. Perakendeci AVM’ye ‘bu yatırımı sen yap, benim ne kadar kalacağım belli değil’ diyor. AVM de ‘sen ucuz elektrik kullanacaksın, ben neden yapayım ‘diyor. Devlet de yapmıyor zira elektrik dağıtımı özelleşti. Aslında elektrik dağıtım şirketleri, müracaat eden aboneler için kâfi kolaylığı sağlamalı.”
